Denkfouten die we allemaal maken – Deel 3 – Het bevestigingsvooroordeel
Vandaag alweer deel 3 van onze serie denkfouten die we allemaal maken: het bevestigingsvooroordeel. Deze denkfout is ook wel bekend onder de naam confirmation bias.
Hoe werkt het?
Psychologisch gezien hebben we allemaal de neiging om onze ideeën en veronderstellingen te bevestigen. Het klinkt ook wel logisch: je denkt dat iets zo is en gaat dus op zoek naar informatie die zegt dat je gelijk hebt. Toch gaat het hier vaak mis. In de praktijk kom ik dit dagelijks tegen, bijvoorbeeld in het nieuws of op het gebied van het zelfbeeld.
In het nieuws
Je kent het wel, er wordt een nieuwsbericht over politieke partij A gedeeld op de sociale media kanalen van een landelijke krant. Onder dit bericht kun je in de reacties een breed scala aan interpretaties vinden. Mensen die politieke partij A aanhangen zien dit bericht als bevestiging van de kwaliteit van hun partij of het gelijk van hun standpunt in een kwestie. Tegenstanders van partij A zien dit bericht als bevestiging van het falende beleid van partij A en het gelijk van partij B. Hetzelfde bericht leidt dus tot bevestiging van allebei de wereldbeelden. Je zoekt naar informatie die jouw idee bevestigt.
Zelfbeeld
Een recent voorbeeld: een sporter met een negatief zelfbeeld. Deze sporter gelooft dat hij nergens goed in is en alles verkeerd doet. Bij alles wat hij doet benadrukt hij bewijs dat hij inderdaad niks goed kan doen en negeert hij bewijs dat hij bepaalde dingen goed kan. Bovendien zal hij nieuwe gebeurtenissen eerder negatief interpreteren dan positief en alleen de negatieve interpretatie wordt in zijn geheugen opgeslagen. Wanneer hij zich een gebeurtenis herinnert komt dan ook alleen de negatieve interpretatie weer naar voren. Op deze manier versterkt hij het negatieve beeld dat hij van zichzelf heeft.
Waarom is dat fout?
Deze manier van denken leidt vaak tot verkeerde conclusies. In dit geval: niemand is nérgens goed in. Je kunt altijd wel ergens trots op zijn, en dat mág je dan ook zijn.
Wat kan je eraan doen?
Het is een beetje als met een nieuwe auto. Heb je net een auto gekocht dan zie je dat model ineens overal rijden. Je aandacht is op dat model gericht. Je zou soms bijna denken dat iedereen in zo’n zelfde auto rijdt als jij. Richt je je aandacht op alle andere modellen, dan zie je ineens hoeveel auto’s er ánders zijn dan de jouwe. Richt je aandacht dus eens op informatie die jouw stelling ontkracht: er gaat een wereld voor je open. Maar let op: blijf niet te lang in die wereld, want dan begin je weer van vooraf aan.
Ik zei toch dat we deze fout allemaal maken?
Wil je meer weten over denkfouten? De eerste twee denkfouten die we hebben behandeld vind je hier en hier. Je mag ook altijd even contact opnemen via info@improvemental.nl of 0636180436.
Leave a Comments